"Od starog grada kao balada reka usporila, za prvi behar i nove tajne, obale stvorila. U srcu čuva proleća mnoga i prve pahulje, ljubavi nove, ljubavi stare i moje Užice"  Srđan Milivojević

PROGRAM PUTOVANJA

Polazak iz Beograda u 06.30 vožnja preko Čačka do Kadinjače sa jednom usputnom pauzom za odmor i osveženje u Ovčarsko kablarskoj klisuri. Dolazak na Kadinjaču oko 09.30 h. Poseta memorijalnom spomen kompleksu posvećenom braniocima prve slobodne teritorije u okupiranoj Evropi-Užičke republike.

Užička republika koja je trajala od oslobođenja Užica 24.septembra do 29.novembra 1941.godine bila je prva slobodna teritorija u okupiranoj Evropi zahvaćenoj Hitlerovim ratnim dejstvima. Iako su se njene granice tokom postojanja stalno menjale, u periodu najvećeg zamaha zauzimala je teritoriju od oko 19 hiljada kvadratnih kilometara na kojoj je slobodno živelo oko milion stanovnika. Na oslobođenoj teritoriji Užičke republike u ratnim uslovima je obnovljena privreda otvaranjem radionice za izradu vojne odeće, tkačnice i krojačnice, obućarske i opančarske radionice, partizanske pekare i radionice za preradu kože. Užička fabrika oružja i municije koja je zbog svakodnevne opasnosti od bombardovanja bila razmeštena u različite delove grada i u podzemne prostorije, radila je danonoćno i snabdevala puškama "partizankama" i municijom partizanske i četničke jedinice. Neprekidno su radile tri manje hidrocentrale na Đetinji, a grad i sva privredna postrojenja redovno su snabdevani električnom energijom. Na oslobođenoj teritoriji Užičke republike stvara se organizovana narodna vlast i razvija veoma intenzivan i raznovrstan politički i kulturni život. Užička republika je pala pod udarcima dobro organizovane neprijateljske ofanzive i njen kraj obeležava spartanski otpor Užičkog Radničkog bataljona koji je štitio odtsupnicu glavnine jedinica NOPOJ-a i Vrhovnog štaba.Poslednja bitka odigrala se na brdu Kadinjači, 14 kilometara zapadno od Užica.

Memorijalni kompleks Kadinjača podignut je na mestu na kome su borci Užičkog Radničkog bataljona, Posavci i Orašani žrtvovali svoje živote 29.novembra 1941.godine štiteći odstupnicu glavnini partizanskih snaga iz Užica ka Sandžaku. U znak sećanja na otpor branilaca Užica, 1952. godine otkriven je spomenik-piramida pod kojim se nalazi kosturnica u kojoj su  smešteni posmrtni ostaci većine boraca izginulih na Kadinjači. Novi spomenički kompleks podignut je 1979. godine kada je Radnički bataljon odlikovan Ordenom narodnog heroja. Idejno rešenje monumentalne spomeničke kompozicije i zgrade Spomen-dom dali su vajar Miodrag Živkovic i inženjer arhitekture Aleksandar Đokić iz Beograda. U sklopu spomeničkog kompleksa, koji se prostire na površini od 15 hektara nalazi se spomen-dom namenjen prihvatu posetilaca radi pružanja informacija o spomeniku i borbi na Kadinjači. U zgradi spomen-doma smeštena je stalana izložbena postavka "Radnički bataljon i borba na Kadinjači" na prostoru od oko 150 m sa preko 300 izloženih eksponata. Nastavak putovanja do Užica.

Užice je varoš prve svetlosti iz reke i Užičke republike, grad nebodera neobičnih nadimaka, zavičaj jednog filmskog oskarovca, a pre svega nostalgično naselje smešteno u spektakularnom klancu i na obalama reke Đetinje obavijeno legendama i neobičnim pričama. Sa imenom grada povezane su čak četiri legende. Jedna kaže da je postojao logor opasan žicom i da su svi koji su se pobunili protiv turske vlasti bili vođeni u logor, praćeni rečenicom: "Vodimo ih u žice." Reka Đetinja, takođe ima svoje legende. Poput one da je dobila ime jer su Turci sa litice starog grada bacali decu u reku ili druge prema kojoj je brana popustila i bujica je odnela i srpsku i tursku decu koja su se kupala u reci. Pešačka tura gradom sa posetom najznačajnijim gradskim znamenitostima-Trg partizana, Narodni muzej, Crkva Svetog Marka, kuća Jokanovića, crkva Svetog Đorđa, Užička tvrđava. 

Užičku tvrđavu svrstavaju u najnepristupačnije i najteže osvojive tvrđave na ovim prostorima. Tvrđava je podignuta na vrhu litice a njene strane se spuštaju vertikalno do reke koja obavija Stari grad sa tri strane. Jedini prilaz bio je moguć sa severne strane mada se i tu nalazila provalija a  gradu je bilo moguće prići samo preko drvenog mosta koji se lako mogao porušiti u cilju odbrane. Prvi pisani dokument o postojanju Užičkog grada datira iz 1373. godine i istorijski događaj čiji su glavni  akteri knez Lazar Hrebeljanović i mladi župan Nikola Altomanović koji je proveo svoje poslednje dane u ovoj tvrđavi usled opsade od strane srpskog kneza. Tvrđava je nedavno kompletno rekonstruisana a u planu je i izgradnja pešačkog mosta koji će spajati magistralni put ka Zlatiboru sa utvrđenjem. Zajednički odlazak na tvrđavu, razgledanje Starog grada i uživanje u panorami Užica. Povratak u grad slobodno vreme za ručak i osveženje. Odlazak do užičke plaže i poset staroj hidrocentrali na Đetinji.

Hidrocentrala na reci Đetinji nalazi se ispod užičkog Starog grada , a napravljena je 1900. godine i jedan je od simbola grada Užica. To je prva električna centrala podignuta po Teslinim principima polifaznih struja u Evropi i druga u svetu, svega pet godina posle podizanja iste takve na reci Nijagari u Americi. Za proslavu stogodišnjice od izgradnje, Centrala je potpuno obnovljena 2000. godine i opet osposobljena za rad. Stare Simensove mašine ponovo proizvode stuju.U ovom lepom zdanju je danas i muzej tehnike. Prelazak preko starog železničkog mosta. Šetnja Zelenom stazom koja dužinom od 7 kilometara vodi kanjonom Đetinje do Staparske banje.

Reka Đetinja je leva pritoka Zapadne Morave koja nastaje u severnom delu Kremanske kotline, na jugozapadnim padinama planine Tare od četiri manje reke. Već na trećem kilometru od centra grada Užica počinje živopisna klisura Đetinje koja u svom centralnom  delu gradi atraktivan kanjon. Klisura Đetinje je proglašena Predelom izuzetnih odlika i označena je kao prirodno dobro od velikog značaja. Čitavu oblast karakteriše vrlo dinamična morfologija sa brojnim pećinama i vrtačama, a u biološkom i biogeografskom smislu ova klisura je prostor sa nizom ekoloških specifičnosti. Njena autohtonost i bogatstvo se ogledaju kroz prisustvo velikog broja endemičnih, subendemičnih i reliktnih biljnih vrsta a u pogledu životinjskog sveta posebno se izdvaja fauna dnevnih leptira koja predstavlja jednu od najbogatijih u Srbiji.

Zelena staza je jedinstvena pešačka i biciklistička staza kanjonom Đetinje izgrađena pre nekoliko godina trasom nekadašnje pruge uskog koloseka. Asfaltirano šetalište od užičke plaže do Staparske banje u dužini od 7 kilometara prolazi kroz "ćirine" tunele i netaknutu prirodu klisure sa pogledom na reku Đetinju i njene brzake i slapove. Pored staze su postavljene klupe, česme, ograde, odmorišta, toaleti, zabranjen je saobraćaj motornim vozilima a omogućen turističkim vozićem. Slobodno vreme za šetnju i individualne aktivnosti. Povratak u Užice (pešice ili vozićem). Polazak za Beograd oko 18h, dolazak na mesto polaska oko 22h.