"Od Đorđa se Stambol trese, krvožedni otac kuge,
sabljom mu se Turci kunu — kletve u njih nema druge.”
Gorski vjenac ( O Karađorđu) Petar Petrović II Njegoš
NAPOMENA-TEMATSKO PUTOVANJE- Ovaj izlet je inspirisan prvim srpskim Voždom i pričom o njegovom životu uz posetu najznačajnijim objektima i spomenicima kulturne baštine koji čuvaju sećanje na njega!
PROGRAM PUTOVANJA
Polazak iz Beograda u jutarnjim časovima. Vožnja preko Mladenovca do sela Orašac. Obilazak spomen kompleksa posvećenog Prvom srpskom ustanku.
Selo Orašac nadomak Aranđelovca je mesto dogovora o podizanju Prvog srpskog ustanka i proglašenja Karađorđa Petrovića vrhovnim Voždom, na Sretenje, 15. februara 1804. godine. U znak sećanja na ovaj veliki događaj podignuta je u Orašcu crkva Vaznesenja Gospodnjeg, Spomen škola i spomen česma u Marićevića jaruzi, muzej i skulptura Karađorđa i tako formiran spomenički kompleks. Znamenito mesto Orašac obuhvata i dragocene objekte narodnog graditeljstva kao trajno svedočanstvo materijalne kulture na ovim prostorima u 18. i 19. veku.
U spomen velikom istorijskom događaju koji je srpskom narodu doneo nacionalnu slobodu i pokrenuo stvaranje Srbije kao moderne evropske države, 15. februar se slavi kao Dan državnosti. U selu Orašac nalazi se i nekoliko starih, sa stanovišta etnografije veoma vrednih kuća i drugih objekata, koji su zakonom zaštićeni. Posebno valja istaći prisustvo grobnih belega ustanika i njihovih potomaka na seoskom groblju gde se, inače, nalazi obilje podataka dragocenih za osvetljavanje prošlosti znamenitog Orašca. Nakon obilaska spomen kompleksa Orašac odlazak u selo Radovanje. Voznja preko sela Jagnjilo i Smederevske palanke do Radovanjskog luga- mesta stradanja srpskog Vožda Karađorđa Petrovića. Obilazak spomen kompleksa.
Spomen kompleks Radovanjski lug zahvata površinu od 46ha. Obuhvata prvobitno grobno mesto Vožda Đorđa Petrovića – Karađorđa; crkvu Svetog arhangela Gavrila, poznatu i pod imenom Zahvalnica; nedavno izgrađeni parohijski dom; letnju pozornicu i ulaznu kapiju u Radovanjski lug. Nalazi se na 8.5 km od Velike Plane, odnosno na 3.5km od Manastira Pokajnice. Dominira jednom udolinom, koja se pruža desno od sela Radovanje. Radovanjski lug, kao prirodno-memorijalni spomenik predstavlja status nepokretnog kulturnog dobra kao znamenito mesto od izuzetnog značaja. Na ovom mestu je ubijen Karađorđe. Po narodnom predanju Karađorđe se nakon 3 godine izgnanstva tajno vratio u Srbiju. Skrivao se po šumadiJskim selima i po nalogu svog starešine Vujice Vulićevića sklonio se u jednu kolibu u Radovanjskom lugu. Ovaj potez je bio poguban za Karađorđa i trenutak izdaje njegovih službenika. JuLa 26. po novom kalendaru 1817. godine na praznik arhangela Gavrila, zaverenici su sekirom usmrtili usnulog Karađorđa po zapovesti njegovog kuma kneza Miloša Obrenovića. Vojvoda Vujica Vulićević nikada sebi nije oprostio izdaju. Sahranili su ga u grobu na sto koraka od kolibe prema potoku, bez glave, koja je po naređenju kneza Miloša odrana, preparirana i otpremljene u Carigrad da bi se stekla naklonost i poverenje Osmanske imperije. Kasnije je Karađorđevo telo bilo više puta premeštano i sahranjivano, da bi najzad bilo sahranjeno u dinastičkoj zadužbini Karađorđevića, u crkvi Svetog Đorđa na Oplencu. Nakon obilaska spomen kompleksa Radovanjski lug nastavak putovanja ka manastiru Pokajnica.
Manastir Pokajnica je jedna od prvih crkava brnvara podignutih u XIX veku. Podigao ju je Vujica Vulićević i posvetio Svetom Nikoli. U znak pokajanja i oprosta zbog izdajstva svog knjaza i kuma Vožda Karađorđa podigao je crkvu pokajanja po čemu i manastir danas nosi ime. Na ikoni Svetog Đorđa koja se i danas čuva u manastiru urezano je izvinjenje Karađorđu kao cin pokajanja i oprosta. Crkva svetog Nikole kao mirska crkva služila je do 1954. godine kada dobija status manastira. Originalni ikonostas izradio je Konstantin Zograf koji je svojim radom obeležio period druge polovine XIX veka. Danas, izgled crkve je promenjen od prvobitnog izgleda sa obzirom da je u pitanja crkva građena od drveta, te je izvršena potpuna rekonstrukcija 1951.godine. U manastiru danas živi muško monaštvo. Nastavak putovanja ka Velikoj Plani uz kratkotrajno zadržavanje kod ustaničke česme Točak.
Ustanička česma Točak je mesto na kojem je ustanik Stanoje Glavaš pri podizanju Prvog srpskog ustanka prikupljao ustanike Pranjane da bi među prvima otišli Voždu u Orašac. Nekada se ovo mesto nazivalo Istočnjak po čemu čitav kraj danas nosi ovo ime. Postavljena je česma sa izvorom pijaće vode i spomenik koji je obeležio ovaj događaj. Kasnije, posle ubistva Karađorđa knjaz Miloš Obrenović je na ovome mestu postavio točak za mučenje i ubijanje svojih protivnika i od tada ova česma nosi ime Točak. Odlazak na Veliku Moravu. Ručak u restoranu na obali. Slobodno vreme za individualne aktivnosti. Polazak za Beograd u večernjim časovima. Predvidjeno vreme dolaska u Beograd do 20:00h.
