"Lepa je mala varoš Topola, sto kuća, pošta, hotel i škola!"
Tako je u prošlom veku pevao čuveni Dobrica Erić o varoši nastaloj na raskrsnici kragujevačkog, beogradskog i rudničkog puta u dolini reke Kamenice. Topola koja danas ima mnogo više od 100 kuća, izrasla je od tada u moderan šumadijski gradić na samo 80 km od Beograda, koji je ipak zadržao svoju tradicionalnu šumadijsku arhitekturu, običaje i navike. U Topoli i danas možete videti kaldrmu iz Karađorđevog doba ali i moderne višespratnice a odmah iza njih zalutati u gustoj šumi ili u beskrajnom zelenilu oplenačkih vinograda. Topola nije samo mala šumadijska varoš iz pesme o čuvenom vašaru. Topola je srce Šumadije i Srbije, kolevka domaćina, ratara, junaka i ustanika koja se jednom vinula visoko, od Kamenice do srpske prestonice! Od doma srpskog Vožda do konačišta srpskih kraljeva!
PROGRAM PUTOVANJA
Polazak iz Beograda u 08h (mesto polaska:parking na Starom sajmistu blok 20 Novi Beograd) vožnja auto putem, nastavak puta preko Mladenovca, dolazak u Topolu oko 09h. Poseta Karađorđevom gradu u pratnji kustosa.
Karađorđev grad, jedinstvena celina sačuvana iz doba Prvog srpskog ustanka reprezentativni je primer šumadijskog graditeljstva sa početka XIX veka. Karađorđe Petrović se u Topolu doselio iz Viševca oko 1787.godine i na istom mestu podigao svoju prvu kuću brvnaru koja je kasnije izgorela. Trgovac i ratnik uskoro će postati Vožd koji će posle zbora u Orašcu u februaru 1804.godine povesti narod u Prvi ustanak za oslobođenje od turske vladavine. Topola se posle prvih pobeda uzdiže od nekadašnje Kamenice do srpske prestonice u kojoj će se oglasiti i prva zvona u slobodnoj Srbiji sa crkve koju je Vožd podigao 1811.godine u slavu Presvete Bogorodice.
Pored crkve su do današnjih dana sačuvani Karađorđev konak u kome se nalazi stalna postavka posvećena Voždu i Prvom srpskom ustanku i zgrada nekadašnje škole a danas gradske biblioteke. U centru se nalazi spomenik Karađorđu, rad vajara Petra Palavičinija. Posle posete Konaku i crkvi nastavak putovanja do Oplenca, poseta crkvi Svetog Đorđa i kući kralja Petra.
Oplenac je šumovito brdo visine oko 400 metara koje se uzdiže iznad Topole, na kome je početkom XX veka kralj Petar I Karađorđević, unuk Vožda Karađorđa zasadio prve čokote vinove loze. U narednim decenijama sunčane padine Oplenca postale su mesto na kome su uzgajane najpoznatije sorte belog grožđa od kojih su se u kraljevskom podrumu proizvodila eminentna vina koja će dospeti na kraljevske trpeze širom Evrope. 1910. godine kralj Petar postavlja na vrhu Oplenca temelje crkve posvećene Svetom Đorđu koja će postati grobna crkva dinastije Karađorđevića. Pored crkve je u isto vreme sagrađena i kuća u kojoj je kralj živeo tokom izgradnje crkve.
Crkva Svetog Đorđa na Oplencu sagrađena je od venčačkog mermera u duhu srpskog srednjevekovnog graditeljstva, kao petokupolna građevina srpsko vizantijskog stila po projektu arhitekte Koste Jovanovića. Građena je u periodu od 1910. do 1930.godine. Najznačajnija karakteristika crkve koja je po površini, tehnici, lepoti i raznovrsnosti svrstava među najlepše i jedinstvene građevine u svetu je njena unutrašnja dekoracija. Rađena je u mozaiku koji se prostire na 3.570 kvadratnih metara sa kompozicijama u neverovatnih 15.000 boja sastavljenih od preko 40 miliona mozaičkih kockica!
Na zidovima oplenačkog hrama prikazano je 725 kompozicija koje su rađene po uzoru na najlepše freske iz preko 60 srpskih srednjevekovnih manastira. U naosu hrama prostorom dominira polijelej izliven od pobedničkog oružja sa Kajmakčalana u obliku krune srpskih srednjevekovnih vladara. Kruna je okrenuta naopako u znak žalosti za izgubljenim srpskim carstvom na Kosovu 1389.godine.
U kripti hrama Svetog Đorđa sahranjeno je 24 člana najuže porodice Karađorđevića kao i pet vladara. Na dva počasna mesta u crkvi počivaju rodonačelnik dinastije i Vožd Prvog srpskog ustanka Đorđe Petrović Karađorđe i njegov unuk kralj Petar I Karađorđević, ktiror hrama. U kripti se na pločama od dečanskog oniksa nalaze imena još trojice vladara-kneza Aleksandra Karađorđevića Karađorđevog sina, kralja Aleksandra I Karađorđevića ubijenog u Marseju 1934.godine i kralja Petra II Karađorđevića, poslednjeg kralja iz dinastije Karađorđevića. Posle posete mauzoleju odlazak do kuće kralja Petra I u kojoj se nalazi stalna postavka portreta i vrednih predmeta koji su pripadali porodici Karađorđević.
Kuća kralja Petra I na Oplencu sagrađena je u vreme izgradnje crkve kao crkvena kuća namenjena parohu ali se u nju prvi uselio lično kralj kako bi nadgledao radove. Iz tog vremena sačuvan je kraljev dnevnik u kome je predano beležio sve što je urađeno kao i dragoceni podaci o svakodnevnom životu u Topoli u to vreme. Kralj je prema sopstvenim rečima veoma voleo da boravi u ovoj kući jer se iz nje pruža divan pogled na njegov rodni kraj i njegovu zadužbinu a kuću je napustio u jesen 1915.godine kada je sa srpskom vojskom otpočeo povlačenje preko Albanije.U kući se danas može videti jedinstvena kolekcija portreta pojedinih članova kraljevske porodice kao i veoma vredni predmeti i umetnička dela među kojima posebno mesto zauzima čuvena Tajna večera izrađena u sedefu.Nakon posete kući kralja Petra slobodno vreme za boravak i šetnju do oplenačkih vinograda i kraljeve i kraljičine vile.
Na prostoru oplenačkog parka nalazi se nekoliko sačuvanih građevina koje su nekada služile kao kuće za odmor i boravak članova porodice Karađorđević. Park je prekriven veoma lepom šumom, sa brojnim pešačkim stazama i mestima za odmor i opuštanje. U srcu parka je i zgrada nekadašnjeg Zadužbinskog doma preuređena pre više od 50 godina u hotel Oplenac. Hotel je nedavno renoviran , preuređen po najvišim standardima i obogaćen dodatnim sardžajima za prijatan i udoban boravak ali je ipak zadržao originalan spoljašnji izgled sa elementima tradicionalne arhitekture. Povratak u Topolu i odlazak do kraljeve vinarije u podnožju Oplenca, obilazak podruma i degustacija vina.
Kraljeva vinarija u podnožju Oplenca osnovana je 1931.godine zaslugom kralja Aleksandra I Karađorđevića koji je nastavio misiju svoga oca podigavši oplenačko vinogorje do neslućenih visina. Oplenački vinogradi su se prostirali na preko 50 hektara a u njima je raslo 150.000 čokota vrhunskih francuskih sorti grožđa. Iz njih su potekla čuvena vina Trijumf, Oplenka, Žilavka i Roze.
U okviru vinarije postoji jedinstvena kolekcija vina na Balkanu iz doba Karađorđevića koja se više od 8 decnija čuva u podrumu na 12 metara dubine. Kolekcija sadrži 280 flaša vina koja su prema amanetu kralaj Petra ostavljena “da se nikada ne prodaju već da ostanu za istoriju”. Posetioci mogu sići do najnižeg nivoa podruma na kome se nalaze originalne bačve i burad za skladištenje vina kao i svih 280 flaša koje su, veruje se, lično arhivirali srpski kraljevi. Boce sa utisnutim kraljevskim grbom se čuvaju iza rešetaka na metalnim policama. U izložbenom prostoru na gornjem nivou mogu se videti originalne stare mašine i sredstva za preradu grožđa i proizvodnju vina, a kustos će vam objasniti tehnologiju i proces proizvodnje i ispričati kompletnu istorija oplenačkog vinogorja. Nakon posete Kraljevom podrumu nastavak puta do sela Donja Šatornja, poseta manastiru Nikolje.
Manastir Nikolje sagradio je 1425.godine na obroncima planine Rudnik vlastelin Nikola Dorjenović koji je bio u službi Despota Stefana Lazarevića.Manastir je više puta stradao u naletima Turaka tokom 15.veka nakon čega je obnovljen u 17.veku. Bio je važan kulturni i politički centar Šumadije tokom 18.veka sve dok ga nije opljačkao i spalio Sali aga 1803.godine. Delimično je obnovljen krajem 19.veka i od tada korišćen kao parohijska crkva sve do 1990.godine kada je oko manastira ponovo formirano sestrinstvo koje i danas u njemu služi. Pod zaštitom je Republike Srbije kao spomenik kulture od izuzetnog značaja. Do manastira se može stići iz centra sela asfaltnim putem koji prati Nikoljski potok laganim usponom od oko 2,5 kilometra. Pešačka tura u trajanju od oko 1h i poseta manastiru Nikolje. Povratak u Donju Šatornju, pauza za ručak u restoranu Rudnička dolina. Nastavak putovanja prema Rudniku.Dolazak na Rudnik u popodnevnim satima, poseta jednom od najlepših rudničkih vidikovaca, slobodno vreme za odmor i šetnju.
Rudnik, najviša planina Šumadije nalazi se na oko 100 km od Beograda. Najstarija naselja na Rudniku datiraju još iz rimskog doba o čemu svedoče ostaci antičkih građevina koje lokalno stanovništvo zove Gradovi. U srednjevekovnoj Srbiji Rudnik je bio centar čitavog kraja u kome je despot Đurađ Brankovic imao svoj letnjikovac i utvrđenje na vrhu vulkanskog brda Ostrvica. Prvi srpski dinar iskovan je na Rudniku a rudnici olova i cinka koji i danas rade oduvek su bili predmet interesovanja brojnih osvajača. Najviši vrh Rudnika je Cvijićev vrh visok 1132 metra. U selu Mutanj na vidikovcu sa divnim pogledom na Ostrvicu, vrhove Rudnika i ceo rudnički kraj nalazi se adrenalinska ljuljaška najviša u Srbiji!
Polazak za Beograd oko 18h, dolazak na mesto polaska između 20 i 21h.
