"Pešter- visoravan iza sedam gora kojom hodaju čudna bića i kruže još čudnije priče. Ovde vam se može učiniti da hodate a ne odmičete i da vas na horizontu neko čeka..."
PROGRAM PUTOVANJA
PRVI DAN
Polazak iz Beograda u 06h , vožnja do Sjenice. Dolazak u Sjenicu u podnevnim satima.
Sjenica je gradić i istoimena opština koja se nalazi u jugozapadnom delu Srbije, na prostranoj Sjeničko-Pešterskoj visoravni i u geografskom pogledu smeštena je u centralnom delu Sandžaka.Sam grad prostire se sa desne strane reke Uvac i smešten je duž reke Grabovice, u prostranoj Sjeničkoj kotlini, na nadmorskoj visini 1.000-1.030 m. Po površini (1.059 km kvadratnih) Sjenica je jedna od najvećih opština u Srbiji. Sjenički kraj se nalazi u planinskom okruženju Golije , Jadovnika, Ozrena , Zlatara , Giljeve, Žilindara, Javora , Ninaje, Jaruta i drugih planinskih venaca, s jedne, i prostranih kotlina Sjeničkog, Pešterskog (Ugljanskog), Koštanskog i drugih polja. Graniči se sa opštinama Bijelo Polje (Crna Gora), Prijepolje, Tutin, Novi Pazar, Ivanjica i Nova Varoš.
Područje Sjeničko-Pešterske visoravni obiluje izuzetno velikim prirodnim potencijalima, pogodnim posebno za razvoj poljoprivrede i stočarstva, kao i značajnim rudnim bogatstvom (velikim nalazištima mrko – lignitskog uglja). Pored ostalih svojih specifičnosti, Sjenica je u Evropi poznata i kao jedno od najhladnijih naseljenih mjesta. Zime u Sjenici su duge i hladne a niske temperature nekada znaju potrajati danima (u januaru 2005. godine u Sjenici je zabeležena i nezvanično najniža temperatura u Srbiji od minus 42 stepena Celzijusova). Zvanično, najniža izmerena temperatura u Sjenici od minus 39 stepeni Celzijusovih zabeležena je 26. januara 2006. godine, u Krajukića Bunarima.Po dolasku u Sjenicu kratak odmor u centru grada za osveženje. Poseta Sultan Valide džamiji.
Džamija Pertevnihal Valide sultanije, poznata kao džamija “Sultanija Valida”, nalazi se u samom centru Sjenice i jedan je od simbola tog sandžačkog grada i opštine na jugozapadu Srbije. Sagrađena je sredinom 19. veka kao zadužbina majke turskog 32. sultana i 111. islamskog halife Abdulaziza. Pored one u Sarajevu, ima status „carska“ ili „careva“, jer ju je gradila sultanova porodica. Pored simbolike ponovnog rađanja Osmanlijskog carstva, specifična je i jedinstvena u graditeljskom smislu, jer ima kube (kupolu) bez stubova čiji je prečnik oko 15 metara. U vreme kada je građena Sultan Valide dzamija je bila najzapadnija carska džamija u Evropi.
Sjenička džamija dominira gradom a nalazi se prekoputa zgrade lokalne uprave na malom uzvišenju. Sagrađena je bez temelja, od belog kamena i materijala sa ovog podneblja. Ogromno kube bez stubova prekriva čitav osnovni prostor za klanjanje. Unutrašnjost je dobro osvetljena, po dva sa strana i tri u nivou mihraba, nalaze se drveni prozori u podnožju kupole. Do danas su sačuvani originalni mihrab i drveni mahvil (galerija), kurs (ćurs, govornica) je uklonjen, dok je mimber više puta menjan. Drveni stubovi, na kojima, počiva deo unutrašnjosti, su takođe sačuvani kao originalni. Iznad mahvila, su tri kubeta, kao i ono osnovno, pokrivena crnim limom u skorašnje vreme. Džamija je bila unutra obojena svetlo plavom, tirkiznom bojom koja je u to vreme bila i sultanovo obeležje. Od osamdesetih godina, posebno unutrašnji prostor je više puta restauriran i prepravljan. Na zidovima danas nema ukrasa, kaligrafije ni ornamentike. Tokom Prvog svetskog rata austrougarska vojska je sa džamije skinula olovne ploče kako bi ih koristila za pravljenje municije. Džamija se zvala i „kuršumli“ ili „bela“.
U narodu se može čuti legenda o postanku džamije prema kojoj su hajduci i odmetnici opljačkali karavane s robom Pertevnihal Valide sultanije. Prema toj priči, pošto je sultanija vratila svoju robu i dukate, dala je da se u Sjenici izgradi džamija. Polazak na Pester. Pesacka tura do brda Trojan i izvora Svetog Djordja.
Pešterska visoravan ili Pešter se prostire na jugozapadu Srbije izmedju Sjenice, Tutina i Novog Pazara na visini od oko 1200 metara. Preko 60 kvadratnih kilometara i više od 3 hiljade hektara neobičnog tla veoma bogatog tresetom i krečnjakom čini široko peštersko polje. Legende kažu da je nekada u ovim krajevima postojalo toliko sakralnih i kulturnih mesta da je celo područje nazvano i srpskim Tibetom. Postoje arheološki nalazi koji dokazuju prisustvo ljudi iz doba starih Slovena. Najhladnije područje Srbije u kome je izmerena najniža temperatura ikada -38 stepeni, često zovu i srpskim Sibirom. Ovde su zime veoma duge a sneg se zadržava od novembra do maja. Bogata je suvatima -pasnjacima za ispašu ovaca pa je otuda i ceo ovaj kraj je poznat po proizvodima koji dolaze od pestersko-sjenickih ili pestersko-tutinskih ovaca a najpoznatiji je cuveni sjenicki sir. U ovom kraju se godišnje proizvede 300-350 tona ovčijeg sjeničkog sira. Tajna njegovog kvaliteta je u tradicionalnom načinu pripreme od sirovog ovčijeg mleka zbog čega ima izrazito belu boju i veoma jak i pikantan ukus Stanovništvo čine Bosnjaci i Srbi a ima i nešto Albanaca na krajnjem istoku oblasti u pravcu Kosmeta. Citav prostor Pesterske visoravni okruzen je visokim planinama, cak 7 pa se cesto kaze da se Pester nalazi daleko iza sedam gora! Na prostranim pasnjacima nizu se katuni ili cobanski stanovi a uobicajena slika su ogromna stada ovaca i goveda koja slobodno lutaju.Tlo na Pešteru je bogato krečnjakom i retkim biljnim vrstama a životinje se hrane samo ispašom. Trojan je najviši vrh Peštera, visok 1350 metara. Na njemu se po predanju nekada nalazio utvrdjeni grad a nedaleko od njega nalazi se i jedini izvor vode na Pesteru, Djurdjevica. Ime je dobio po Svetom Djordju koji je , po predanju, bas ovde ubio sedmoglavu azdaju koja je zivela u jezeru.
OPIS STAZE: staza polazi sa oboda Pešterskog polja u pravcu Trojana. Nije posebno zahtevna jer se krećemo ravnim travnatim površinama dužinom od oko 1 km a zatim sledi kraći uspon na Trojan koji predstavlja i najzahtevniji deo staze jer se savlađuje visinska razlika od oko 200 metara za kratko vreme. Kratka pauza na vrhu , za predah, odmor i uživanje u panorami Peštera i planina koje ga okružuju. Spust ka izvoru Svetog Đorđa i pešačenje od oko 1 km su lakši deo staze. Odmor pored izvora, a zatim povratak ravnom stazom do mesta polaska. Ukupna dužina staze oko 3-4 kilometra. Nije potrebna posebna oprema (osim udobne obuće) niti posebna fizička kondicija. Povratak u Sjenicu u kasnim popodnevnim satima. Smeštaj u hotel. Slobodno vreme za odmor i individualne aktivnosti.
OPIS SMEŠTAJA: smeštaj je predviđen u hotelu Borovi 4* u okolini Sjenice u dvokrevetnim sobama. Hotel se nalazi na oko 1,5 km udaljenosti od centra Sjenice. Sobe su prostrane i udobne, sa sopstvenim kupatilom i TV-om. Usluga je na bazi polupansiona, večera prvog i doručak drugog dana. Obroci se služe po principu klasičnog posluživanja.
DRUGI DAN
Doručak i napuštanje smeštaja do 09h. Polazak ka Uvačkom jezeru. Ukrcavanje na čamce i polazak u pratnji rendžera na krstarenje Uvačkim jezerom u trajanju od oko 1,5h sa posetom Ledenoj pećini .
Specijalni rezervat prirode Uvac nalazi se između planina Zlatar i Javor na jugozapadu Srbije. Čitavo područje rezervata proteže se na oko 7.500 hektara od kojih najveći deo pripada opštinama Nova Varoš i Sjenica. Uvac je prirodno dobro od izuzetnog značaja zaštićeno od 1971.godine kao rezervat prirode prve kategorije jedinstvenih morfoloskih odlika.U rezervatu živi 24 vrste riba, 172 vrste ptica i preko 200 različitih biljnih vrsta.
Najlepši i centralni deo predstavlja kanjon reke Uvac koja je svojim tokom izmedju krečnjačkih planinana formirala uklještene meandre. Reka Uvac izvire ispod planine Javor i dužinom od 119 km glavna je pritoka Lima.
Zbog veoma dugog i neobičnog toka vode Uvca su iskorišćene za izgradnju tri brane za proizvodnju energije. Tako su nastala i tri akumulaciona jezera Kokin brod, Uvačko ili Sjeničko i jezero Radoinje. Sjeničko jezero se nalazi na području sela Akmačića. Dugo je 25 kilometara a prosečnadubina je 108 metara. Sa obe strane jezera uzdižu se strme litice krečnjaka visine i do 100 metara u kojima se krije bezbroj uglavnom neistraženih pećinskih kanala i prolaza.
U kanjonu reke Uvac žive orlovi, sove, sokolovi , jastrebovi a najpoznatiji stanovnik je Beloglavi sup koji pripada grupi lešinara srednje veličine.Prosečna težina jedinki dostiže oko 9 kg mada kažu da ima i onih koji su teški čitavih jedanaest. Perje mu je braon boje sa karakterističnom belom kragnom oko vrata i belom glavom. Staništa supova su obično u klisurama i na krečnjackim stenama na tzv. terasama. Sup se hrani isključivo ostacima uginulih životinja pa je tako pravi čistač životne sredine koji sprečava širenje zaraze. Kada su mali, mladunci mogu da lete već posle 3 meseca ali ne napuštaju roditeljsko gnezdo pre nego što napune godinu dana. Raspon krila beloglavog supa dostiže skoro 3 metra! Krajem prošlog veka u Srbiji je postojalo samo 10 jedinki i vrsti je zapretilo izumiranje. Zahvaljujuci trudu stručnjaka iz Instituta za biologiju Siniša Stanković I požrtvovanom radu i entuzijazmu stanovnika čitave oblasti sup je ne samo spašen od nestajanja već je opstao I razmnožio se na preko 500 jedinki. Na Uvcu postoji hranilište u koje se dopremaju uginule životinje sa pešterske visoravni . Beloglavi sup živi u mnogim zemljama sveta a jedinke prstenovane u rezervatu Uvac pronadjene su na staništima čak u Judejskoj pustinji u Izraelu. Interesantno je da je zabeležen i obrnut slučaj -supovi iz Izraela doselili su se na Uvac!
Zajedno sa Ušačkom pećinom čiji je kanal samo 100 metara dalje Ledena pećina čini najduži pećinski sistem u Srbiji dužine preko 6 kilometara! Nazvana je ledenom zbog konstantne temperature od 8 stepeni i leti i zimi kao i zbog izuzetnih svetlećih ukrasa kojima je ispunjena. U pećini nema osvetljenja kako se ne bi narušila prirodna sredina ogromnog broja slepih miševa koji u njoj žive. Duga je oko 2,5 km a na oko 700 metara može se kretati zemljanim stazama i uz svetlost baterijskih lampi. Staze su ponegde klizave ali je kretanje potpuno bezbedno. Na nekim mestima se prolazi kroz veoma tesne prolaze izmedju zidova i uz strme nagibe a voda iz bigrenih kada može i da se pije. Ledena pećina je ustvari podzemni dvorac sa dvoranama ukrašenim visokim stubovima, draperijama, likovima i slapovima od stalaktita. Na jednom mestu pećinom teče potočić koji ponire i nestaje medju stenama.Nakon krstarenja povratak u kamp rendžera na obali Uvca i polazak na pešačku turu do vidikovca Molitva.
Vidikovac Molitva nalazi se na oko 5 km udaljenosti od kampa rendžera na Uvcu. Staza se lagano uspinje desnom obalom Uvca sa lepim pogledom na jezero i prirodu koja ga okružuje. Vidikovac se nalazi na visini od 1247 metara gde je izgrađena drvena platforma sa koje se pruža nezaboravan pogled na meandre Uvca i čitavo jezero. Ukoliko imate sreće ovde možete doživeti i bliski susret sa beloglavim supovima koji neumorno krstare iznad Uvca.
NAPOMENA:S obzirom na ukupnu dužinu staze od 10 km u oba smera, potrebno je poneti odgovarajuću obuću, odeću, zaštitu od sunca ili eventualnih padavina kao i dovoljno vode!!!!
Povratak sa vidikovca i odlazak na zajednički ručak u neki od restorana u Sjenici. Slobodno vreme do polaska za Beograd oko 18h. Dolazak na mesto polaska oko ponoći.
